لیزر تراپی چیست؟  لیزر تراپی یا لیزر درمانی نوعی روش درمانی غیر تهاجمی است که در آن از پرتوهای قوی با طول موج های خاص برای کاهش درد ناشی از آسیب دیدگی استفاده می شود. کلمه لیزر (LASER) مخفف عبارت انگلیسی (LightAmplification by Stimulated Emission of Radiation) و  به معنای “تقویت نور به روش گسیل القایی تابش” می باشد.

 

انواع لیزر تراپی معمولا لیزر درمانی به یکی از سه روش زیر انجام می شود: لیزر درمانی سرد یا لیزر درمانی کم توان (LLLT) لیزر درمانی پر توان (HPLT)

لیزر تراپی سرد (LLLT) چیست؟

در روش لیزر درمانی کم توان از اشعه مادون قرمز و همینطور اشعه های نزدیک به قرمز برای ترمیم بافت نرم و تسکین درد حاد و مزمن در منظقه آسیب دیده یا زخم شده استفاده می شود. وقتی پرتوهایی با طول موج های مختلف روی یک ناحیه خاص از بدن متمرکز می شوند، سلول های آن ناحیه شروع به تغییرات فیزیولوژیکی می کنند. به این فرایند اصطلاحا “فوتو بیو مدولاسیون“ گفته می شود. از آنجایی که میزان پرتوهای استفاده شده در این روش به اندازه ای نیست که باعث گرم شدن بافت ناحیه مورد نظر شوند، این نوع لیزر درمانی به لیزر درمانی سرد معروف است. در واقع میزان پرتوهایی که در این روش استفاده می شود در مقایسه با لیزر درمانی برای از بین بردن تومورها و بافت های انعقادی بسیار کمتر است.

لیزرهای جراحی و همینطور لیزرهایی که برای زیبایی بافت های بدن استفاده می شوند باعث ایجاد گرما در ناحیه اعمال شده می شوند و بنابراین در دسته لیزر درمانی سرد قرار نمی گیرند. لیزر درمانی سرد با نام های دیگری هم شناخته می شود که عبارتند از: لیزر درمانی با سطح پایین (LLLT) لیزر درمانی کم توان (LPLT) لیزر درمانی ملایم بیو استیمولیشن فتوبیومودولیشن (photobiomodulation)

لیزر تراپی سرد یا کم توان چطور عمل می کند؟ طی این روش، طول موج ها و خروجی های مختلف نور با شدت و میزان کم مستقیما روی یک منطقه از بدن بیمار اعمال می شوند. سپس بافت بدن این پرتوها را به خودش جذب می کند. نور قرمز و مادون قرمز در این مناطق باعث ایجاد واکنش می شوند و سلول های آسیب دیده ناحیه با واکنش فیزیولوژیکی به آن پاسخ می دهند و عمل بازسازی و احیای بافت انجام می گیرد. معمولا بافت های سطحی با پرتوهایی با طول موج 600 تا 700 نانومتر درمان می شوند و برای نفوذ بیشتر و عمیق تر به داخل بافت از طول موج بین 780 تا 950 نانومتر استفاده می شود.

با اینکه حین انجام لیزر تراپی سرد دستگاه لیزر را روی پوستتان احساس می کنید، اما این روش کاملا غیر تهاجمی و بدون درد است. علاوه بر این، در طول درمان هیچ گونه صدا، لرزش و یا گرمایی هم در پوست ایجاد نمی شود. معمولا هر جلسه درمان لیزر تراپی سرد چند دقیقه بیشتر طول نمی کشد. لیزر تراپی سرد در چه مواردی استفاده می شود؟ پزشکان، دندانپزشک ها، فیزیوتراپیست ها و سایر متخصصان از لیزر درمانی برای اهداف مختلفی استفاده می کنند. عمده ترین کاربرد لیزر درمانی ترمیم بافت ها و از بین بردن درد و التهاب است. به طور کلی از لیزر درمانی سرد در موارد زیر استفاده می شود: درمان صدمات مختصر و جزئی و رگ به رگ شدن بافت ها اکثر اوقات در فیزیوتراپی و پزشکی ورزشی برای درمان صدمات و جراحات جزئی و رگ به رگ شدن بافت هایی مثل موارد زیر از لیزر درمانی سرد استفاده می شود: رگ به رگ شدن رباط کشیدگی عضلات التهاب تاندون بورسیت بیماری آرنج تنیس بازان گردن درد کمر درد زانو درد درد همراه با اسپاسم و گرفتگی عضلانی علاوه بر این می توان از روش لیزر درمانی سرد برای کاهش تورم و تسریع روند بهبودی و درمان مفاصل و بافت نرم آسیب دیده نیز استفاده کرد.

لیزردرمانی
با توجه به فیزیولوژی لیزرهای کم توان میتوان متوجه شد که این روش  در درمان  شاخه های مختلف پزشکی کاربرد دارد وهر روز بر تعداد بیماری های که از لیزر درمانی در آن استفاده می شود اضافه می شود.در این فصل به اختصار به بعضی موارد کاربرد آن اشاره می شود.

بیماری های مفاصل و عضلات: 
یکی از کاربرد های بسیار شایع لیزردرمانی در بیماری های مفاصل است و  در بیماری های مختلفی نظیر آرتروزها، روماتیسم مفصلی،روماتیسم های سرونگاتیو، فیبرومیالژی، اسپوندیلیت آنکلیوزان ، دردها و شکستگی های ناشی از پوکی استخوان، التهاب مفصل تمپوروماندیبولر ، دردهای کمری ، در آسیبهای ورزشی ، دررفتگی ها و التهابات غلاف کپسول مفصلی، التهاب و تورم حاصل از پیچ خوردگی مفاصل و... کاربرد دارد.

دربیماریهای مفصلی دو پاتولوژی عمده وجود دارد:

-آسیبهای التهابی ناشی از ضربه های مکانیکی مثل میکرو تروماهای ناشی از آرتروز در زانو

-آسیبهای التهابی ناشی از واکنشهای سیستم ایمنی مانند التهاب مفاصل در آرتریت روماتوئید و دیگر بیماریهای خود ایمن مفصلی.

باتوجه به اثرات لیزر مانند اثر ضد التهاب،  ضد درد ، تسریع روند ترمیم بافتی و متعادل سازی فعالیت سیستم اتوایمون، میتوان از میزان التهاب مفصلی کاست و باعث افزایش دامنه حرکتی در مفصل درگیر شد. از طرف دیگر در آسیب های مفصلی،  عضلات اطراف مفصل نیز در گیر شده و در آنها نقاط ماشه ای تشکیل می شود که در بسیاری از مواقع منجر به درد انتشاری و تیر کشنده همراه با محدودیت بیشتر مفصل می شود. افزایش خون رسانی که توسط لیزر در این نقاط  صورت می گیرد، نقش عمده ای در کاهش درد و برطرف کردن این نقاط دارد.

درمان درد بیماری تونل کارپال با لیزر

بیماری تونل کارپال ،بیماری شایعی است وعلائم ان شامل کرختی، گزگز،درد وناراحتی شبانه در ناحیه مچ دست وانگشتان می باشد. بسیاری از بیمارانی که به کلینیک لیزر طب فیزیکی مراجعه می کنند،قبلا سایر روشهای درمانی را انجام داده اند.مطالعات جدید نشان می دهد که تغییرات دراعصاب ،بعلت بیماری تونل کارپال ممکن است  گسترده تر از آن چیزی باشد که قبلا تصور می شد. بنابر برای درمان بیماری ودرد ناشی از بیماری یا  سندرم تونل کارپال بهتر است درمان با لیزر از قسمت گردن تا مچ دست انجام شود. بیشتر بیماران درمان شده با لیزر که دوره درمان را کامل انجام داده اند بهبودی قابل توجه یا کاملی پیدا می کنند.

درمان درد گردن با لیزر

درد گردن مانند درد سایر قسمتهای ستون فقرات در پشت وکمر علل گوناگونی دارد.  علل درد گردن میتواند شامل  موارد زیر باشد:

-تنگی کانال نخاع

-بیرون زدگی دیسک

-آرتروپاتی فاست(مفاصل فاست در مهره ها قرار دارند)

-سایر بیماریهای دژنراتیو وارتروز گردن.

یکی از علل  دیگردرد گردن سندرم درد مایوفاشیال است.این بیماری ربطی به ستون فقرات  ندارد  ومنشا آن از عضلات ودیگر بافتهای همبندی گردن وستون فقرات است. این بیماری نیز بالیزر درمان می شود.

درد ناشی از ستون فقرات( دیسک،ارتریت یا التهاب مفاصل،تنگی کانال نخاعی) ظرف مدت 5هفته وبا 8 جلسه  یا بیشتر درمان بوسیله لیزر می شود .

درمان کمردرد با لیزر

تعدادی از بیماریهای  ایجاد کننده کمردرد(علاوه بر بیماریهای دردناک گردن وپشت) بطور موثری با لیزر قابل درمان هستند. این بیماریها عبارتند از:

-تنگی کانال نخاعی

-بیماری دیسک

درد آرتروز(استئوارتریت).ارتروز بیماری تخریب غضروف مفاصل است.

بسیاری از بیماران مراجعه کننده به کلینیک لیزر طب فیزیکی قبلا با روشهای دیگر درمان شده اند اما  از نتیجه درمان های قبلی خود راضی نیستند.بسیاری از این بیماران ، انواع داروها،تزریقات و فیزیوتراپی معمول را امتحان کرده اند.

درمان کمردرد با لیزر در60 درصد موارد باعث بهبودی درد می شود. گرچه برخی بیماران در یک تا دو هفته اول درمان با لیزر احساس بهبودی می کنند،اما درمان کامل کمردرد نیازبه 6تا8 هفته درمان بالیزر دارد.

درمان درد لگن(هیپ) با لیزر:

بیماریهای لگن درمان شده با لیزر شامل بیماریهایی  مانند آرتریت یا التهاب مفاصل لگن، بورسیت(التهاب کیسه های کوچک پر از مایع در مفصل)  بوده وبرخی موارد  بیماران دچار هردو بیماری آرتریت وبورسیت مفاصل لگن
می باشند.برخی بیماران تعویض مفصل را تنها راه چاره  درمان درد لگن می دانند.

در بیشتر موارد بسیاری از بیماران دچار درد لگن پس از اولین جلسه درمان با لیزر احساس بهبودی می کنند. تعداد زیادی از بیماران نیز پس از سه تا چهار هفته درمان با لیزر بهبودی قابل توجهی پیدامی کنند.

بورسیت تروکانتریک ( تروکانتر در قسمت یکی از برجستگی های بالای استخوان ران قرار دارد) در ناحیه لگن نیز با لیزر درمان می شود. برخی بیماران دچار بورسیت(بورس کیسه کوچک پر از مایع درناحیه مفاصل است والتهاب آن بورسیت نامیده می شود) پس از مدت کوتاهی درمان با لیزر،احساس بهبودی کرده وبرخی هم نیاز به مدت طولانی تری لیزر درمانی دارند.  روی هم رفته پاسخ این بیماران به لیزر در حد مناسبی است.

درمان درد زانو با لیزر:

بیشتر بیمارانی که به کلینک لیزر طب فیزیکی مراجعه می کنند،از بیماری آرتروز رنج می برند.آرتروز بیماری تخریب مفاصل است. این بیمارانی مشکلات زیادی برای بیماران ایجاد می کند.بسیاری از بیماران تزریقات متعدد کورتیکواستیروئید برای درمان درد زانو داشته اند.بسیاری از بیماران  آرتروزی و درد زانو،سابقه مصرف طولانی مدت مسکن ها را دارند. برخی نیز درمانهای طب فیزیکی وفیزیوتراپی دریافت کرده اند.همینطور بیمارانی دیده می شوند که تنها راه درمان بیماری خود راتعویض مفصل زانو می دانند.

درصدزیادی از بیماران درمان شده بالیزر  برای درد آرتروز زانو بهبودی قابل توجهی پیدا می کنند.بیشترین درصد بهبودی پس از یک ماه درمان مشاهده می شود.برخی بیماران نیاز به یک جلسه درمان در هفته وبه مدت چندین هفته دارند. بیمار بهتر است به مدت 4 تا 5 هفته فعالیت خود را محدود کرده ودستورات متخصص طب فیزیکی را رعایت کند. اکثر بیماران آرتروز از درمان با لیزر راضی هستند.

درمان سردرد میگرن با لیزر:

میگرن سردردی است که ممکن است شدید بوده وناتوان کننده باشد. سردرد میگرن اغلب با علائمی مانند سردرد ضربان دار، تهوع و حساسیت به صدا ونورهمراه است.درمان میگرن ممکن است دربرخی افراد مشکل باشد وبراحتی به درمانهای مختلف پاسخ ندهد.

 

درمان میگرن بالیزر میتواند در بسیاری بیماران بهبودی ایجاد کند. بیماران میگرنی به دسته تقسیم می شوند:

-آنهایی که بخوبی به لیزر پاسخ می دهند

-آنهائی که بطور متوسط بهبودی پیدا می کنند

-دسته سوم افرادی که پاسخ اندکی در آنها دیده می شود.

طول مدت درمان میگرن بالیزر در هر بیمار متفاوت از دیگری است.یکی از بهترین شاخص های پیش بینی کننده پاسخ به درمان،بهبود سردرد ظرف یک هفته تا 10 روز پس از شروع درمان است. بیمارانی که احساس می کنند پس از یک هفته درمان با لیزر سردردشان بهتر شده، به احتمال زیاد بهبودی قابل توجهی پیدا خواهند کرد.

 

درمان خار پاشنه با لیزر

-درمان  درد پاشنه وخار پاشنه با لیزر:

التهاب فاشیا ی پلانتار(درد التهابی پاشنه) باعث بیماری دردناکی درپاشنه پا می شود. وبا اولین گامها در شروع روز درد آن احساس می شود. در بسیاری موارد  درد پاشنه همراه خار پاشنه است که درمان طولانی تری دارد.

لیزر درمانی برای بیماران درد پاشنه نیز موثراست. بیماران به دو گروه تقسیم می شوند:

-دارای خار پاشنه

-بدون خار پاشنه.

بیمارانی که خار پاشنه ندارند بسرعت به درمان با لیزر پاسخ می دهند. بیماران دارای خار پاشنه به مدت طولانی تری درمان با لیزر نیازدارند.این بیماران ممکن است دچار التهاب بیشتری باشند. برای درمان خار پاشنه 4 هفته درمان با لیزر مورد نیاز است.

درمان درد عصبی پس از زونا با لیزر:

دردهای عصبی پس از زونا یا درد  نورالژِی  پس از هرپتیک بیماری  شدیدا دردناکی  است که 20 درصد بیماران دچار زونا راگرفتار میکند. زونا بعلت ویروس هرپس زوستر (یا  ابله مرغان) ایجاد می شود.علت آن آسیب به پایانه های عصبی در پوست  وبافت های نرم در طی بیماری زونا است.این درد می تواند حتی ماها وسالها پس از بهبودی زونا ادامه داشته باشد.

درمان نورالژی پس از هرپس براحتی  امکان پذیر نمی باشد وحتی میتواند بیماران را به سمت مصرف مزمن داروهای مخدر بکشاند وزندگی بیمار دچار اختلال گردد. دستگاه لیزر مورد تائید سازمان غذا وداروی امریکا می تواند به درمان این بیماری کمک کند. درحال حاضر با استفاده از درمان لیزر حدود 50 درصد بیماران بهبودی مناسبی پیدا میکنند. بطورکلی در بیمارانی که پس از 7 تا 10 روز درمان با لیزربهبودی احساس نمیکنند، احتمال اندکی وجود دارد که لیزر برای دردشان موثر باشد.البته  دربرخی بیمارانی که علی رغم عدم پاسخ اولیه به لیزر، خود آنها اصرار برادامه درمان داشته اند نیز بهبودی حاصل شده است.

بیماران دچار هرپس در ناحیه صورت نیز با لیزر درمان می شوند.و  دربسیاری بیماران  نورالژی بهبودی عالی با درمان لیزر مشاهده می شود.

 

درمان درد شانه با لیزر

-درمان درد روتاتور کاف شانه با لیزر:

بیماریهای گوناگونی که بخاطر مسائل شانه تحت درمان با لیزر قرار می گیرند،شامل این موارد می باشند:

-آرتریت یا التهاب مفاصل شانه

آسیب به روتاتورکاف شانه. روتاتور کاف به بافتهای  اطراف مفصل شانه ،شامل عضلات وتاندونها که از شانه حمایت بعمل می آورند وباعث اتصال بازو به مفصل شانه می شوند، گفته می شود.

التهاب وبورسیت شانه. بورسیت به بیماری التهابی بورس ها که کیسه های کوچکی پر از مایع در مفصل  هستند گفته می شود.

بسیاری از بیماران دچار ناراحتی ودرد شانه  که به کلینیک لیزر طب فیزیکی مراجعه می کنند،دارای چندین بیماری همزمان هستند. بیماران دارای علائم گوناگونی می باشند. برخی دچار درد وسفتی در  ناحیه محدودی از شانه بوده وبرخی دیگر دچار درد سوزشی تمام ناحیه مفصل شانه می باشند. در بسیاری بیمارا ن نیز حرکات شانه محدود شده است.

تعداد زیادی از بیماران پس از یکی دوجلسه درمان با لیزر احساس بهبودی نسبی از درد ومشکل شانه را گزارش می کنند . بهترین دوره درمان  لیزربرای مشکلات شانه 4 تا6 جلسه لیزردرمانی است.مهم است که در طی درمان دستورات متخصص طب فیزیکی ومحدویت فعالیت  رعایت شود. بهبودی بیماری روتاتورکاف و شانه یخ زده (نوعی اختلال حرکتی ودرد در شانه) ممکن است نیاز به زمان طولانی تری در حد 6 هفته داشته باشد.

درمان سندرم درد کمپلکس ناحیه ای (RSD)با لیزر

دیستروفی رفلکسی سمپاتیک RSD)) یک بیماری شدیدا دردناک در دست وپا ایجاد می کند. این بیماری علاوه بر تاثیر بر سیستم درد،سایر سیستم های بدن مانند دما، جریان خون وحتی پوست  اندام ها را درگیر می کند. محل دچارآنچنان حساس می شود که حتی لمس ملایم واندکی سرما هم ایجاد درد وناراحتی می کند. بیماری  RSD اغلب پس از آسیب جزئی ایجاد می شود.  در مواردی ممکن است دیده شود، درد بیماری آر.دی.اس بسیار بیشتر از شدت آسیب باشد. درمان بیماری آر.دی.اس مشکل است ودرمان های اندکی برای ان وجود دارد. 

درمان سندرم درد کمپلکس ناحیه ای (RSD)با لیزر:

دیستروفی رفلکسی سمپاتیک RSD)) یک بیماری شدیدا دردناک در دست وپا ایجاد می کند. این بیماری علاوه بر تاثیر بر سیستم درد،سایر سیستم های بدن مانند دما، جریان خون وحتی پوست اندام ها را درگیر می کند. محل دچارآنچنان حساس می شود که حتی لمس ملایم واندکی سرما هم ایجاد درد وناراحتی می کند. بیماری  RSD اغلب پس از آسیب جزئی ایجاد می شود.  در مواردی ممکن است دیده شود، درد بیماری آر.دی.اس بسیار بیشتر از شدت آسیب باشد. درمان بیماری آر.دی.اس مشکل است ودرمان های اندکی برای آن وجود دارد. با اینحال درمان با لیزر بر روی این بیماری موثر بوده وبیمار تاثیر لیزر را پس از یکی دو جلسه درمان  احساس می کند. درمان کامل با لیزر سه هفته طول می کشد.

 درمان با لیزر بر روی این بیماری موثر بوده وبیمار تاثیر لیزر را پس از یکی دو جلسه درمان  احساس می کند. درمان کامل با لیزر سه هفته طول می کشد.

درمان درد سیاتیک با لیزر

درمان با لیزر برای سیاتیک باعث نتایج  قابل قبولی می شود. این بیماری دردناک  معمولاباعث ایجاد درد در  در یکی از اندام های تحتانی می شود. سیاتیک بیشتر درد ناحیه باسن ایجاد کرده که به پائین وران منتشر می شود. سیاتیک بعلت تحت فشار قرار گرفتن ریشه های عصبی ستون فقرات ناحیه کمر(L3,L4,L5 to S1-3) یا فشار به عصب در ناحیه لگن ایجاد می شود. سیاتیک اگر درمان نشود ممکن است  باعث درد شدید تری شده وحتی به قسمت پائین پاها وپاشنه منتشر شود. 70 درصد بیمارانی که با لیزر درمان شده اند اظهار داشته اند که بهبودی  در حد 60 درصد ایجاد شده است. در بسیاری بیماران بهبودی کامل گزارش شده است.

پنج درصد بیماران ظرف  یک هفته  از شروع  لیزر درمانی درد شان بهتر می شود. برای درمان اساسی درد سیاتیک نیاز به پنج تا شش هفته درمان با لیزر می باشد.

مزایای درمان درد ها و بیماریها با لیزر

لیزر انواع مختلفی دارد دستگاههای لیزر قبل از استفاده در موارد درمانی در صنعت بکار گرفته شد که برای برش بکار می رود.لیزر در جراحی برای برشهای جراحی نیز بکار می رود. لیزر دردرمان مشکلات پوستی نیز کاربرد دارد. اما استفاده از لیزر در طب فیزیکی و توانبخشی با سایر موارد کاربرد آن در صنعت و جراحی متفاوت است. لیزر بکار رفته در درمانهای درد، از سطح پوست تابانده می شود و درد یا برشی را ایجاد نمی کند بلکه با جذب بدن در سطح سلولی باعث تغییراتی می شود. لیزر درمانی یک روش غیر تهاجمی است بدین معنی که نیازی به برش جراحی یا تزریق ندارد. از مزایای استفاده از لیزر درمانی این است که  درمان با لیزر نیازی به بستری شدن  وطی شدن دوره نقاهت ،مانند اعمال جراحی  وجود ندارد.

برای درمان با لیزر نیازی به تجویز دارو نمی باشد واین مسئله مهمی است زیرا بسیاری از بیماران از مصرف دارو خودداری می کنند یا تمایلی به مصرف دارو ندارند.اگر درمان با لیزر توسط پزشک وبطور مناسب  تجویز شود خطری در بر ندارد.